Wilfred Bion: Kaosun Mantığı ve Grubun Bil
Wilfred Bion: Savaş Alanından Ruhun Laboratuvarına
Düşüncenin Anatomisi ve Grup Deneyindeki Kaosun Sırları
Yazar: Jungish
(Askeri Disiplinle Psişenin Karmaşıklığını Çözmeye Çalışan Dahi)
Aziz Okuyucularım, Ey Kendi İçindeki Karmaşayla Boğuşanlar!
Şimdi size, Birinci Dünya Savaşı’nın siperlerinden çıkıp, insan ruhunun ve grup davranışının en derin sırlarına inen o koca İngiliz psikanalisti, Wilfred Ruprecht Bion (1897–1979)‘dan bahsedeceğim. Bion, öyle bir zattır ki, kuralları reddeder, ama kendi düşüncesini bir cebir problemi gibi formüle etmeye kalkışacak kadar da dâhidir.
I. Savaş Alanı ve Grubun İki Yüzü
Bion’un bütün çalışmaları, savaş travması ve grup deneyimlerinden doğmuştur.
- Grup Dinamikleri: Bion, bir grup ne zaman bir araya gelse, aslında orada iki grubun var olduğunu söyler:
- Çalışma Grubu (Work Group): Grubun asıl görevi, bilinçli ve rasyonel olarak yapmaya çalıştığı şeydir. Grubu rasyonel seviyede tutar.
- Temel Varsayım Grubu (Basic Assumption Group): Bu, bilinçdışı, ilkel, duygusal motivasyonlar üzerine kuruludur. Bu grup, mantık ve eleştirel yargıdan yoksundur.
- Liderlik ve Kaos: Bion, grup oluştuğunda hemen bir lider aradığını gözlemlemiştir. Eğer resmi lider (work group) grubun ilkel ihtiyaçlarını karşılamazsa, grup, en zihinsel hastalıklı (paranoyak şizofrenik veya histerik) üyeyi gayriresmi lider olarak seçer.
II. Düşüncenin Anatomisi: Beta’dan Alfa’ya Dönüşüm
Bion’un en özgün ve karmaşık katkısı, düşünme kapasitesinin nasıl geliştiğine dair teorisidir.
- Beta Elementleri (İşlenmemiş Deneyim): Bunlar, ham duygusal deneyimler, sindirilemeyen hisler ve izlenimlerdir. Bunlar düşünülemez ve bilinçdışına itilemez; bunlar sadece dışarı atılabilir. Tıpkı bir bebeğin tolere edemediği kaygı gibi.
- Alfa Fonksiyonu (The Container): Düşünme aygıtı, bu Beta elementlerini alıp işlemek için var olur. Anne, bebek için bir “konteyner” (kapsayıcı) görevi görür. Anne, bebeğin dayanılmaz kaygılarını alır, sindirir ve geri verir.
- Alfa Elementleri: İşlenmiş, düşünülebilir hale gelmiş deneyimlerdir. Bunlar, rüyaların, hafızanın ve bilinçli düşüncenin temelini oluşturur.
III. Bütünleşme ve “O” (Bilinemez Olan)
Bion’un kariyerinin son dönemleri, sezgisel bir yaklaşıma ve bilinmez olana odaklanmıştır.
- Hafıza ve Arzu Yok: Bion, analiste şunu öğütler: Analitik seansa “hafıza, arzu veya anlayış” olmadan başlayın. Neden? Çünkü bu unsurlar, analitik süreci saptıran, araya giren etkilerdir.
- O: Bilinemez Olan: Bion, nihayetinde O dediği Mutlak Gerçekliğe veya Bilinemez Olana odaklandı. Bu, ancak sonuçları üzerinden bilinebilen, şiddetli ve ani duygusal bir patlama (catastrophic emotional explosion) anıdır.
